VVD GLIJDT WEG IN SINKHOLE VAN AMORALITEIT

Ooit eerbiedwaardige partij nu broeinest van leugens en hypocriete excuses, alles voor behoud van baan en macht

 

Dennis Wiersma mag blijven. Wie Dennis Wiersma is? Dat is een hotemetoot die zich als een schoft gedraagt tegenover ondergeschikten, dat eerst ontkende, daarna bagatelliseerde, vervolgens loog dat het nooit eerder was gebeurd, daarna moest toegeven dat dat wel zo was, toen vertelde dat het ‘slechts’ wangedrag in één vorige functie betrof, ook daarover bleek te hebben gelogen en uiteindelijk naar de boven hem gestelden dreutelde om excuses te maken voor zijn horkerig en leugenachtig gedrag en te verzekeren ‘geleerd’ te hebben. 

 

naar beneden trappen, naar boven likken

Zelden werd het fenomeen ‘naar beneden trappen, naar boven likken’ treffender geïllustreerd. Door Dennis Wiersma, de hypocriete VVD-minister van Onderwijs in het kabinet Rutte-IV, die ons nog maar kort geleden als boegbeeld van de ‘Week tegen Pesten’ voorhield dat pestgedrag heel erg is en bij slachtoffers tot levenslange trauma’s kan leiden. Die Dennis dus. 

 

Hadden we het hier over een willekeurige werknemer in een willekeurig bedrijf, was het geëindigd in ontslag op staande voet. De zak hooi was met pek en veren overladen op straat gegooid. Maar Dennis Wiersma is van de VVD en in dat bedrijf gelden andere normen. Daar kun je liegen en anderen het leven zuur maken, als je maar van tijd tot tijd excuses maakt en likt naar degenen van wie je afhankelijk bent voor je baan. “Dennis heeft tweevoudig excuus gemaakt” kwezelde VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans. “Naar degenen die hij pijn gedaan heeft. En naar ons als fractie omdat hij de VVD in een lelijke situatie heeft gebracht”. Een ‘lelijke situatie’ voor de VVD! Alsof het een onderknuppel van de fractie betrof en het niet ging om een Koninkrijksminister. En niet zomaar een. Die van Onderwijs nota bene. Hermans had geen seconde door wat ze eigenlijk zei en welke schade ze aanrichtte aan het aanzien van haar partij. 

 

liegen, bedriegen en excuses aanbieden

Goed voorbeeld doet goed volgen, moet Dennis Wiersma gedacht hebben. Het is immers de hoogste leiding zelf die de toon heeft gezet en de grenzen van het handelingskader aangegeven. Die zijn ruim bij de VVD. Sinds minister-president Mark Rutte in de nacht van 1 op 2 april 2021 loog niets te hebben geweten van pogingen om CDA-lastpak Pieter Omtzigt de mond te snoeren en daarmee -na te zijn betrapt- onder aanbieding van excuses wegkwam, is het hek van de dam. Liegen, bedriegen en al dan niet geveinsde excuses aanbieden is het recept voor baanbehoud in de VVD, waar niemand meer in staat blijkt dit morele verval een halt toe te roepen. Machtsbehoud is het Leitmotiv, ongeacht de vraag waartoe die macht dient. “Visie is als een olifant in de kamer” sprak VVD-leider Rutte ooit, een ongekende erkenning dat opportunisme is wat hem drijft. 

 

Het morele verval in en rond de VVD werd in volle omvang zichtbaar toen het kabinet Rutte-III aftrad wegens het schandaal van de toeslagenaffaire en enige tijd later dezelfde club gewoon doorregeerde als Rutte-IV, onder leiding van een man die inmiddels was ontmaskerd als een onbetrouwbare leugenaar (www.geertdales.com/integriteitscrisis). Als dat allemaal kan hoeven we er niet van op te kijken dat zo’n Wiersma het besef ontbeert dat zijn positie onhoudbaar is geworden omdat zijn gezag is verdampt. Het hoeft niet te verbazen dat hij gewoon blijft zitten en niemand opstaat om hem naar de uitgang te begeleiden. Mark Rutte zit er immers ook nog steeds, ondanks zijn morele deficit. Gewoon af en toe excuses uitdelen -functie elders, toeslagenouders, Groningers, geschoffeerde medewerkers- en gaan met die banaan. Of beter: baan. 

 

normatief vacuüm

Het holle, visieloze leiderschap en de focus op machtsbehoud (langstzittende Nederlandse premier ooit) van VVD-aanvoerder Rutte heeft een normatief vacuüm opgeleverd waarin niemand meer koers weet te geven. Zeker niet een lichtgewicht als de huidige fractievoorzitter Sophie Hermans, wier toch al niet bijster omvangrijke krediet na haar optreden in de affaire-Wiersma tot vrijwel nul is gereduceerd. In plaats van de overduidelijk voor zijn functie ongeschikte Wiersma de wacht aan te zeggen en zo ook de Grote Leider te laten voelen wie aan de touwen trekt, liet ze de flapdrol wegkomen met neppe excuses. Er hoeft nog maar één vervelend nieuw feitje over Wiersma naar buiten te komen en het is niet alleen gedaan met de hork, maar ook met Hermans die de minister ondanks zijn stuitende wangedrag in bescherming nam. Dat fractieleden anoniem tegen de pers klaagden over Hermans’ slappe optreden laat zien dat zij ook intern geen enkel gezag heeft. Welke leider accepteert zo’n ondermijning van de eigen positie, van het gezag van de fractie en van de partij als geheel? 

 

verwording

Het past helemaal in het patroon van verwording van de VVD. Ooit werd die partij geassocieerd met grote, gezaghebbende namen als Haya van Someren, Edzo Toxopeus, Molly Geertsema, Johan Witteveen, Hans Wiegel, Henk Vonhoff, Frits Bolkestein, Frits Korthals Altes en Jozias van Aartsen. Desnoods een Erica Terpstra. En de wat mindere goden, maar toch altijd nog veel beter dan wat er nu rondloopt: Ed Nijpels, Joris Voorhoeve, Hans Dijkstal en Gerrit Zalm. Ik steek mijn hand ervoor in het vuur dat geen van hen zich verlaagd zou hebben tot de serieleugenarij, het grootschalige bedrog en de geveinsde excuses die nu de toon zetten in de eertijds eerbiedwaardige liberale partij. Op enig moment hadden zij beseft dat het over en uit moest zijn. Door de werking van het eigen morele kompas, of vanwege het inzicht dat de partij te gronde gericht en het land geschaad wordt met zulk gedrag. 

 

nepotisme-1

Zo niet het recentere leiderschap. Daarin duiken types op als Loek Hermans, de vader van Sophie. De man die druk was met graaien in allerlei baantjes en daardoor niet in de gaten had dat onder zijn toezichthouderschap het zorgconcern Meavita naar de bodem ging. De tonnen euro’s die hij op rechterlijk bevel moest aftikken kwamen ten laste van een verzekeraar, waarna Loek vrolijk verder beunhaasde. Onder meer bij het uitvaartbedrijf De Facultatieve, waar VVD-kompaan Henry Keizer, de latere partijvoorzitter en huisvriend van Hermans, kans zag miljoenen achterover te drukken terwijl Hermans een oogje dichtkneep. Toen Loek Hermans gedwongen was af te treden als VVD-fractievoorzitter in de Eerste Kamer wegens het Meavita-schandaal duurde het nog geen zes weken of daar stond de partij al weer klaar om hem een nieuw baantje te bezorgen: waarnemend burgemeester van Zutphen. Het is louter aan de lokale SP, die de bevolking wist te mobiliseren, te danken dat dit stuitende staaltje nepotisme op de klippen liep. 

 

volstrekt kosher’

Hermans werd in de Senaat opgevolgd door Annemarie Jorritsma, ook al zo’n toonbeeld van integriteit. Die vond het heel normaal dat ze als minister van Verkeer en Waterstaat naar een schaatswedstrijd in Oostenrijk werd gevlogen in de privéjet van de Groningse ondernemer Henk Koop, baas van het bedrijf Koop Tjuchem, als opdrachtnemer van infrastructurele werken nauw verbonden aan het opdrachtgevende ministerie waar Jorritsma de scepter zwaaide. “Volstrekt kosher” was Annemaries eigen oordeel.

 

Zoals ze ook helemaal niet begreep waar men zich druk over maakte toen ze in Almere, waar ze inmiddels burgemeester was geworden, de provinciale regels aan haar burgemeesterlijke laars lapte bij het aanleggen van een waterpompinstallatie dwars door diverse zandlagen. Het was geen wereldvraagstuk, maar kenmerkend voor het gebrek aan moreel besef bij dit VVD-boegbeeld. “Een vreselijke engerd” noemde ze, ten tijde van haar vice-premierschap in het kabinet Kok-II, de toenmalige Franse president Jacques Chirac. Dat zei ze niet thuis bij de borrel, maar in een radio-interview waar ze als minister van Economische zaken te gast was. Jorritsma zag er geen kwaad in. In haar wereld waren dat volstrekt normale omgangsvormen. Dat de Nederlandse diplomatie last had van haar patjepeeërgedrag interesseerde het VVD-boegbeeld geen moment.

 

datsja

Een andere VVD-troef die medeverantwoordelijk gehouden kan worden voor het morele verval in de partij is oud-partijleider/fractievoorzitter Halbe Zijlstra. De man die er als staatssecretaris van Cultuur prat op ging de ballen verstand te hebben van de sector waarover hij de politieke en bestuurlijke scepter zwaaide. “Niemand is veilig” grimaste de gemene rasopportunist alvorens hij de cultuursector een bezuiniging van 25% door de strot duwde. De daarmee aangerichte schade is de cultuurwereld tot de dag van vandaag niet te boven gekomen. Groot was dan ook het leedvermaak toen de immer vals grijnzende Zijlstra, inmiddels opgeklommen tot de eerbiedwaardige status van minister van Buitenlandse Zaken, al na een paar maanden moest aftreden nadat hij was ontmaskerd als een fantast en leugenaar. Herhaaldelijk had Zijlstra lopen pochen met het verhaal dat hij ooit bij de Russische leider Poetin op bezoek was geweest in diens datsja en bij die gelegenheid de president had horen oreren over een ‘Groot Rusland’. Het bleek allemaal flauwekul, bedoeld om het holle vat Zijlstra van enige inhoud te voorzien. Dat we dit weten danken we aan de voormalige Shell-baas Jeroen van der Veer die, anders dan Zijlstra, wèl bij Poetin in die datsja zat.

 

nepotisme-2

Deze afgang weerhieldt Zijlstra’s vriend minister-president Rutte er niet van om korte tijd later persoonlijk in te grijpen bij een op handen zijnde benoeming van een Nederlandse bewindvoerder bij de Wereldbank in Washington. Dat moest niet de beoogde kandidaat -een uitermate gekwalificeerde topambtenaar- worden, maar de voor die functie totaal ongeschikte Zijlstra, vonden Rutte en Zijlstra zelf. Halbe was al in Washington gesignaleerd, rondkijkend op de huizenmarkt en dinerend bij de op dat moment zittende bewindvoerder, oud-staatssecretaris Frank Heemskerk (PvdA). Via Heemskerk kwam Zijlstra’s geheime missie ter ore van iemand die hem niet welgezind was -ik ben discreet dus zal zwijgen wie het betrof- en die lichtte een bevriende journalist van het Algemeen Dagblad in, waarna er kabaal ontstond over dat staaltje VVD-nepotisme. De daaropvolgende negatieve publiciteit haalde een streep door Rutte’s opzetje. Zijlstra slijt sindsdien zijn dagen in anonimiteit als werknemer van bouwbedrijf VolkerWessels.

 

Uber- en ander lobbywerk

Een andere VVD-prominent die flink heeft bijgedragen aan het morele verval is Neelie Kroes. Ooit de gevierde minister van Verkeer en Waterstaat, daarna de diepgezonken oud-Eurocommissaris die kennelijk niet kon leven van haar riante Nederlandse en Europese pensioen en de zakken ging vullen met lobbywerk voor het Amerikaanse Uber. Dat deed ze al kort na haar vertrek als lid van de Europese Commissie, waarmee ze de geldende anti-corruptieregels met voeten trad. Die regels waren haar uitermate goed bekend, maar ze had er lak aan. Partijvriend Rutte blijkbaar ook, want die ging, ondanks negatieve adviezen van zijn ambtelijke staf, in op een verzoek van Kroes voor een ontmoeting met Uber-topman Travis Kalanick. In plaats van te zeggen: Neelie, donder op met je Uber-lobby liet hij zich meevoeren naar Silicon Valley, waar hij op de foto ging met Kalanick. En met een tevreden grijnzende Neelie. In juli 2022 startte de Europese Commissie een onderzoek naar de gang van zaken met als mogelijke uitkomst dat Kroes gekort wordt op haar Europese pensioen (nb: hoe staat het daar eigenlijk mee, Pieter Omtzigt?).

 

Dat naast Kroes ook Rutte niet vies is van wat ondershands lobbywerk was al duidelijk geworden uit de talloze logeerpartijen bij partijprominent Ben Verwaaijen in diens Franse buitenhuis (www.geertdales.com/lobbypraktijken-neelie-kroes-volstrekt-normaal-in-vvd-kring). Bezoekjes die onverminderd doorgang vonden toen Verwaaijen al lang geen topman van British Telecom meer was, maar een vermogende investeerder in tech start-ups en scale-ups die zijn contacten in de hoogste VVD-regionen inzette voor wetgeving ten gunste van dergelijke investeringen. Dat zoiets in VVD-kringen niet tot bezwaar en ophef leidt zegt veel over het gebrek aan moreel besef. 

 

DSM Pensioenfonds

Zo komen we bij Edith Schippers. Over enkele weken wordt zij de nieuwe fractievoorzitter van de VVD in de Eerst Kamer. Voorwaar een waardige opvolger van Loek Hermans en Annemarie Jorritsma. Na haar ministerschap van Volksgezondheid, waar ze zich beijverde om gewone landgenoten de vrije artsenkeuze af te pakken, werd ze president van DSM Nederland, het chemieconcern dat blijkbaar graag VVD’ers in de top benoemt. Haar voorganger was voormalig VVD-Kamerlid en staatssecretaris Atzo Nicolai.

 

Bij DSM bekleedde Schippers de nevenfunctie van voorzitter van het bedrijfspensioenfonds. Daarmee kwam zij begin dit jaar in opspraak toen bleek dat ze documenten had achtergehouden over de deplorabele financiën van het pensioenfonds, waardoor oud-werknemers van DSM te maken kregen en krijgen met een veel lager pensioen dan hen was voorgehouden. Dat terwijl de hoofdbaas van DSM Feike Sijbesma ruim twee miljoen euro aan zijn pensioenpot toegevoegd kreeg. Onder Schippers’ toezicht werd het pensioenfonds “stelselmatig en bewust uitgehold, ten voordele van het bedrijf DSM” vertelde een oud-manager van het concern in het blad PensioenPro. Heimelijk en zonder enige persvraag te willen beantwoorden vertrok Schippers als voorzitter van dat fonds, om meteen daarna op te duiken als lijsttrekker voor de VVD bij de Eerste Kamerverkiezingen. Kan allemaal bij de VVD. Niemand die zich er druk over maakt. 

 

Hennie Keijzer

Decennia ben ik lid geweest van die partij. ‘Prominente VVD’er’ las ik dikwijls over mijzelf in de krant. Uit loyaliteit aan de eigen groep heb ik het lang volgehouden, ook al had ik veel gezien waarvan ik dacht ‘dat kan echt niet’. Zoals het verwerven van nuttige contacten, 06-nummers van Kamerleden en bewindslieden en daarmee invloed en macht door geld op tafel te leggen onder de vlag ‘Club van Honderd’. Of het frustreren van burgemeestersbenoemingen omdat een of andere partijhotemetoot aan een baan geholpen moest worden. Het stiekeme lobbyen door hooggeplaatste partijleden. Het graaien. Natuurlijk had ik er intern wel eens over gesproken, maar invloed had dat niet. Ik werd eerder als een lastpak gezien die het feest kwam verstoren.

 

Toen Loek Hermans door de toenmalige VVD-Commissaris der Koningin in Gelderland Clemens Cornielje Zutphen werd binnengereden was voor mij de maat vol en zegde ik mijn lidmaatschap op. Daags erna belde partijvoorzitter Henry Keijzer, op dat moment nog niet ontmaskerd als de frauduleuze oud-taxichauffeur Hennie Keijzer die zich had opgewerkt tot grootondernemer in de crematoriumbranche en onbezoldigd adviseur van de minister-president. In een lang telefoongesprek deed hij een vergeefse poging mij de opzegging te laten intrekken. Over Hermans’ voordracht voor Zutphen zei Keijzer dat de VVD-top niet op de hoogte was geweest en Cornielje op eigen houtje had gehandeld. Een volstrekt ongeloofwaardig verhaal, wetende dat elke vacante functie, hoe onbenullig ook, op tafel komt in intern VVD-topoverleg om te kijken of er een partijgenoot ingeschoven kan worden. Toen ik later vernam dat Loek Hermans sinds jaar en dag bevriend was met Keijzer wist ik zeker dat ik er goed aan had gedaan te vertrekken. Zoiets vertel je toch als een ‘prominente’ partijgenoot zo’n benoemingskwestie aankaart?

 

sinkhole van amoraliteit

Sindsdien is het alleen maar erger geworden. Met als nieuw dieptepunt het voortgezette ministerschap van Dennis Wiersma, afgezegend door Sophie Hermans, afgekraakt door anoniem naar de pers lekkende fractieleden. Mark Rutte keek toe en zag dat het goed was. Zijn VVD kan weer even verder. 

 

Natuurlijk lopen er ook goede mensen rond in die partij. Klaas Dijkhoff was er een van. Intelligent, een man met ideeën en beschaafd. Hij hield het niet vol. Jeanine Hennis. Geen sterke minister van Defensie, wel een oprecht en betrouwbaar iemand die ik leerde kennen toen ze de tassendrager was van een collega-wethouder in Amsterdam. Weggemoffeld in het vreselijke Bagdad. In de huidige fractie zitten grote talenten. Te jong om nu al op te staan. Te weinig gezag nog om het tij te keren. Nog niet opgewassen tegen de dominantie van Rutte. Er is hoop, maar mijn vrees is dat de de partij eerst in het sinkhole van amoraliteit belandt, waarna het veel tijd en moeite zal kosten om weer te komen op het peil waar de VVD zich bevond toen er leiders waren van het kaliber Wiegel, Bolkestein en Van Aartsen.

 

arme VVD

Was Rutte na zijn aftreden wegens de toeslagenaffaire vertrokken en vervangen door Jan van Zanen, had hij niet alleen zijn eigen morele statuur opgewaardeerd, maar ook de partij behoed voor verder verval (www.geertdales.com/jan-for-president). Na de mega-overwinning van de BBB bij de Provinciale Statenverkiezingen deed zich een nieuwe kans voor (www.geertdales.com/geen-nieuwe-verkiezingen-maar-vervang-de-minister-president). Jan van Zanen of desnoods Johan Remkes zouden de koers hebben kunnen verleggen. Het gebeurde en gebeurt niet. Rutte moet en zal door, ook al valt gaandeweg alles uit zijn handen en belandt de VVD steeds meer in een neerwaartse spiraal zonder dat er iemand te bekennen is die het roer omgooit. Tot straks Caroline van der Plas in het torentje zit en Nederland is uitgeleverd aan een partij die nog niets heeft kunnen laten zien en die bestaat uit mensen waarover we vrijwel niets weten. Geen enkele organisatie of onderneming zou zo’n risico nemen. Voor ons land zit er niets anders meer op. Met dank aan Mark Rutte. Arme VVD. Arm Nederland.

 

Geert Dales

24 mei 2023

(voorintekening komende boek over Femke Halsema: www.geertdales.com/rechtse-privileges-voor-een-linkse-burgemeester)

(aan/afmeldingen voor updates op deze website via www.geertdales.com/contact)